„Wybuchowe” place budów

Pociski artyleryjskie, moździerze i granaty: z takimi wspomnieniami wojennej przeszłości można się spotkać podczas budowy dróg. Najczęściej dzieje się to podczas rozpoznania przez saperów, prowadzonego przed rozpoczęciem prac na budowie oraz w trakcie wykopów.

Przygotowanie terenu

Po wydaniu przez wojewodę właściwego dla miejsca prac decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej (ZRID) i przekazaniu terenu, wykonawca może przystąpić do prac na placu budowy. W pierwszej kolejności prowadzone są prace mające na celu przygotowanie terenu pod inwestycję. Obejmują one, m.in.: niezbędną inwentaryzację, prace o charakterze geodezyjnym i rozpoznanie terenu przez saperów. Prace te pozwalają sprawdzić przyszły teren drogi pod kątem ewentualnych niewybuchów, jeszcze zanim na plac budowy dotrze ciężki sprzęt. Czasami podczas budowy odkrywane są pozostałości działań wojennych.

Następnie do akcji przystępują saperzy. Wydobywają niewybuchy i je unieszkodliwiają. 

Niebezpieczne odkrycia

Służby specjalne nie prowadzą rozpoznania na drogach przebudowywanych i remontowanych. Czasami jednak wykonawcy napotykają i podczas takich remontów na materiały wybuchowe. Za każdym razem w takiej sytuacji wzywane są siły saperskie. Na czas trwania prac budowa zostaje wstrzymana, a personel musi się ewakuować. Bezpieczeństwo ponad wszystko.

Pozostałości bitew

Podczas budowy drogi ekspresowej S19 pomiędzy Krosnem a Duklą, przebiegającej przez teren, gdzie jesienią 1944 roku rozegrała się bitwa o Przełęcz Dukielską, natrafiono na pozostałości bitew wojennych.

Na odcinku Krosno (Iskrzynia) – Miejsce Piastowe zneutralizowano dwa granaty moździerzowe kal. 88 mm, jedną elektronową bombę zapalającą, pocisk artyleryjski kal. 105 mm oraz granat ręczny.
Na odcinku Miejsce Piastowe – Dukla odkryto granat moździerzowy kal. 82 mm, trzy pociski artyleryjskie kal. 75 mm i jeden granat ręczny.
W listopadzie ubiegłego roku na budowie obwodnicy Metropolii Trójmiejskiej, na odcinku pomiędzy węzłami Chwaszczyno i Żukowo, na głębokości około 1,7 m odnaleziono 4 pociski i 2 łuski. Wezwani na miejsce saperzy po dokładnym zbadaniu terenu odkryli łącznie 18 sztuk amunicji artyleryjskiej oraz 8 pocisków i 8 łusek.

Podczas budowy zachodniej obwodnicy Brzeska na DK75, w listopadzie 2023 r., nad Uszwicą natrafiono na pocisk 100 mm z Drugiej Wojny Światowej. Odkryciem zajęli się saperzy. Podobnie granatem moździerzowym kal. 82 mm odnalezionym na początku marca 2024 r., podczas tworzenia humusu w rejonie skrzyżowania DK22 z drogą na Nową Cerkiew.

Od października 2023 roku na terenie DK61 Legionowo – Zegrze, odkryto łącznie 38 niewybuchów. Należą do nich: pięć granatów moździerzowych kal. 82 mm i tyle samo pocisków artyleryjskich kal. 75 mm, a także pociski przeciwpancerne – dwa kal. 75 mm i jeden kal. 88 mm,  jedna bomba lotnicza, jedna rakieta katiusza oraz silnik rakietowy pocisku Nebelwerfer.

Ślady przeszłości

Odkrycia na placach budów dróg nie ograniczały się tylko do niewybuchów. Inwestycje drogowe i związane z nimi badania archeologiczne często prowadzą do odkrycia śladów przeszłości sięgającej setek, a nawet tysięcy lat. Podczas budów dróg natrafiono na inne rzeczy: ruiny starożytnych siedzib ludzkich, grobowce, a także przedmioty codziennego użytku, takie jak naczynia, monety i biżuterię.

źródło: www.gov.pl